Le Blog est consacré à l'amazighité, la langue Amazigh et l'identité Amazigh Le Blog à pour buts: * Diffuser et partager avec tous le monde notre culture et identité Amazigh * Apprendre la langue Amazigh * Préserver notre Langue Amazigh, culture, traditions, coutumes et identité Amazigh

lundi 12 décembre 2022

Amyag afrar

Amyag afrar (aḥerfi)/ le verbe simple :


1) Aẓɣʷr d ufeggag n umyag


ku amyag aḥerfi ar ittusudes seg uẓɣʷr d ufeggag.

a )   aẓɣʷr (aẓaṛ, aẓuṛ) / la racine:

 igat yat tergalt neγ d kigan n tergalin, ar aγ ifekka tasila tasenamkt.

 amedya:

 " af " iga amyag, aẓaṛ nes igat " f "

 " agm "  iga amyaga, aẓuṛ nes igat " gm "

 " iri " -------------------> r

 " ru " -------------------> r

 aẓaṛ ur γurs awd yan uslin anejrum, ur igi amyag ula ism

 aẓɣʷr ar tkecm g tseqqult (vc, vcc;...) g llan iγriten afad (ḥma) ad ifek afeggag

 b )   Afeggag / le radical:

 afeggag igat uẓγeṛ d tseqqult

 afeggag = aẓaṛ + taseqqult (iγriten)

 agl = gl + vcc (a)

 aday nra assefti  n umyag ar nernu timitar timyaganin i ufeggag



eg tutlayt tamaziγt llan imyagen id bu yan usekkil (r, ru, iri), neγ id bu sin isekkilen (ns, gnu, agm), neγ id bu kṛaḍ isekkilen (lmed; seqsa), neγd id bu kuẓ n isekkilen (gemgem, derdem)


 ------> lmmud iga afeggag n "alemmud"

 ------> tlⴻmdⴻmt  " win lmed "

 ------> lmad win " anelmad "


2)     Anaḍ / impératif:


anaḍ izmer ad ittubḍu xef snat n talγiwin:

 talγa tamyurant (tar uddis) d talγa ussid

 a)   Talγa tafrart / la forme simple:

 ig nra a naf talγa tar uddis ar nternu timitar n wanaḍ i twila n urmir

 talγa tar uddis= tawila n urmir + timitar n wanaḍ

 

 Imedyaten:


ffeγ

ffeγat/ffeγm

ffeγamt/ffeγemt

 b)  talγa ussid/la forme intensive:

maca iγ nra a nessufγ talγa ussid ar netrnu timitar n wanaḍ i twila warusmid. Talγa ussid ar aγ tmal allas n tigawt:

talγa ussid = tawila n warusmid + timitar n wanaḍ


Imedyaten:

tteffeγ

tteffeγamt/tteffeγemt

ssawal

tteddu

deg tlγa n tanaḍt tanabawt ar nesmras talγa ussid s umata:

ur tteffeγ

ur keccem

ur tteddu

talγa n tanaḍt tanabwt iγ t itzwur "ad" ar tmla anamk n usediddiy:

ad ur teffeγ

ad ur teddu  


3) Amyag d talγa tamyagant/ le verbe est le groupe verbal:


Nannay g tmsirin n tutlayt tamaziγt anawn n tguriwin, seg isnt ar ntafa " amyag "

 ar ittili umyag g talγa tamagnut am (agm, agl, sawl) neγ d g talγa tanafuɣt am (ttwagm, ttwagl, mmeraren, mmeγran, ittuγra,  ittwabdar)


 g usurs n umyag amagnu neγ d amyag anafuγ ar ittufti umyag g kkuẓt n twila (thèmes):

 a) urmir (aoriste):      af, nes

 b) usmid (accompli):  inna, ran, munγ, ddan

 c) usmid anabaw (accompli négatif): ur inni, ur rin, ur munγ, ur ddin

 d) arusmid (inaccompli): ttefa, nnessa, ttini, tteddu

imyagen ar sn izeggur kra n twal yan seg tzelγiwin (particules) ad : ad, rad (sad, xad), da, la, aqqa (qa)

Tamawlt:


4)  Timitar timyaganin / les désinences verbales:


g tjeṛṛumt n tutlayt tamaziγt ar neçli kṛaḍ n wanawn n tmitar timyaganin neγ d tamatart  n wudem:

 - timitar timyaganin n telγa taranaḍt / les désinences verbales de la forme non impérative

 - timitar timyaganin n telγa tanaḍt / les désinences verbales de la frome impérative

 - timitar timyaganin n telγa n umaγun / les désinences verbales de la forme participiale


 a)  timitar timyaganin n telγa taranaḍt / les désinences verbales de la forme non impérative


  timitar a ar t nettrnu i yemyagen ittusftin g tiwal:

  urmir d usmid d wusmid anabaw d warusmid.

 timitar ad ar zggurent i umyag (izwiren) neγ d ar ḍeffuṛnt i umyag (uḍfiṛn):


-  kra n tmitar timyaganin daresnt timzarayin : " γ " ar tegga " x " neγ " ḥ "

 - " t...d " ar tegga " t...t "  (teddid: teddit)

 - " i " ar tegga " y "  (i...  iwi: yiwi)

 - t...mt ar tegga  t...nt



b) timitar timyaganin n telγa tanaḍt / les désinences verbales de la frome impérative


 timitar timyaganin n telγa tanaḍt ar ten sseḍfuṛ i ufeggag amyagan


 Adday izedi umsiwel ixef nes s tigawt nna smsasa i umeslsiwl ar nternu ameqqim   aγ (anγ) i talγa tanaḍt: ffeγ aγ= sortons (toi et moi)



c) Timitar timyagin n telγa n umaγun/ les désinences verbales de la forme participiale:


 Talγa n umaγun ar ttussemras g imnaḍen ad:

   *) tasumert tamaqqant:

tarbat lli ifulkin ur tmeẓẓiy: la fille qui étant belle n'est pas petite

  *) tasumert tasmessit:

 aselmad nes ay d iddan: leur professeur qui est allé

  *) tawinest taseqsayt (mek izwar umeggay):

 wi iγran ? : qui étant lu?

   ==> talγa n umaγun dars yat tmatart tamyagant:

 i...n ---> iffeγ - iddan - iraḥn

tamatart i...n ar t ntegga g ku tiwal aslid n twila n urmir mi izwur "ra"; ar as ntrnu " y...n " (yudfen)

tawila urmir ar as nzwur γa_a γa (argaz i γan iddun)

aday tili telγa n umaγun g umagut (asget) ar as ntegga " ...nin " :

aselmad iffeγen --- islmaden ffeγnin





Isenfluln inu:

1 ) Tamazgha Flore :

https://imghayn.blogspot.com/

2) lmed tamaziɣt :

https://sites.google.com/view/lmedtamazight

https://tamazight-inw.blogspot.com/

3) ⵍⵎⴻⴷ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ :

https://sites.google.com/view/lmed-tamazight 

4) Apprendre tamazight  :

https://sites.google.com/site/apprendretamazight


Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire

Asnubg

ⵜⴰⴳⵓⵔⵉ ⵜⴰⵎⵣⵡⴰⵔⵓⵜ Taguri tamzwarut ⴰⵏⵙⵓⴼ ⵉⵙⵙⵓⵏ ⵎⴰⵕⵕⴰ; ⴰⵣⵓⵍ ⵉ ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ ⵎⴰⵕⵕⴰ ⴰⵏⴷⴰ ⵜⵍⵍⴰⵎ, ⴰⴼⵓⵙ ⴷⴳ ⵓⴼⵓⵙ, ⵓⵔ ⵏⴻⵕⵕⴻⵥ ⵓⵍⴰ ⵏⴽⵏⵓ. ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⴷ ⴰⵡⴰⵍ ⵏ...