Le Blog est consacré à l'amazighité, la langue Amazigh et l'identité Amazigh Le Blog à pour buts: * Diffuser et partager avec tous le monde notre culture et identité Amazigh * Apprendre la langue Amazigh * Préserver notre Langue Amazigh, culture, traditions, coutumes et identité Amazigh

Affichage des articles dont le libellé est Amyag afrar. Afficher tous les articles
Affichage des articles dont le libellé est Amyag afrar. Afficher tous les articles

lundi 12 décembre 2022

Amyag afrar

Amyag afrar (aḥerfi)/ le verbe simple :


1) Aẓɣʷr d ufeggag n umyag


ku amyag aḥerfi ar ittusudes seg uẓɣʷr d ufeggag.

a )   aẓɣʷr (aẓaṛ, aẓuṛ) / la racine:

 igat yat tergalt neγ d kigan n tergalin, ar aγ ifekka tasila tasenamkt.

 amedya:

 " af " iga amyag, aẓaṛ nes igat " f "

 " agm "  iga amyaga, aẓuṛ nes igat " gm "

 " iri " -------------------> r

 " ru " -------------------> r

 aẓaṛ ur γurs awd yan uslin anejrum, ur igi amyag ula ism

 aẓɣʷr ar tkecm g tseqqult (vc, vcc;...) g llan iγriten afad (ḥma) ad ifek afeggag

 b )   Afeggag / le radical:

 afeggag igat uẓγeṛ d tseqqult

 afeggag = aẓaṛ + taseqqult (iγriten)

 agl = gl + vcc (a)

 aday nra assefti  n umyag ar nernu timitar timyaganin i ufeggag



eg tutlayt tamaziγt llan imyagen id bu yan usekkil (r, ru, iri), neγ id bu sin isekkilen (ns, gnu, agm), neγ id bu kṛaḍ isekkilen (lmed; seqsa), neγd id bu kuẓ n isekkilen (gemgem, derdem)


 ------> lmmud iga afeggag n "alemmud"

 ------> tlⴻmdⴻmt  " win lmed "

 ------> lmad win " anelmad "


2)     Anaḍ / impératif:


anaḍ izmer ad ittubḍu xef snat n talγiwin:

 talγa tamyurant (tar uddis) d talγa ussid

 a)   Talγa tafrart / la forme simple:

 ig nra a naf talγa tar uddis ar nternu timitar n wanaḍ i twila n urmir

 talγa tar uddis= tawila n urmir + timitar n wanaḍ

 

 Imedyaten:


ffeγ

ffeγat/ffeγm

ffeγamt/ffeγemt

 b)  talγa ussid/la forme intensive:

maca iγ nra a nessufγ talγa ussid ar netrnu timitar n wanaḍ i twila warusmid. Talγa ussid ar aγ tmal allas n tigawt:

talγa ussid = tawila n warusmid + timitar n wanaḍ


Imedyaten:

tteffeγ

tteffeγamt/tteffeγemt

ssawal

tteddu

deg tlγa n tanaḍt tanabawt ar nesmras talγa ussid s umata:

ur tteffeγ

ur keccem

ur tteddu

talγa n tanaḍt tanabwt iγ t itzwur "ad" ar tmla anamk n usediddiy:

ad ur teffeγ

ad ur teddu  


3) Amyag d talγa tamyagant/ le verbe est le groupe verbal:


Nannay g tmsirin n tutlayt tamaziγt anawn n tguriwin, seg isnt ar ntafa " amyag "

 ar ittili umyag g talγa tamagnut am (agm, agl, sawl) neγ d g talγa tanafuɣt am (ttwagm, ttwagl, mmeraren, mmeγran, ittuγra,  ittwabdar)


 g usurs n umyag amagnu neγ d amyag anafuγ ar ittufti umyag g kkuẓt n twila (thèmes):

 a) urmir (aoriste):      af, nes

 b) usmid (accompli):  inna, ran, munγ, ddan

 c) usmid anabaw (accompli négatif): ur inni, ur rin, ur munγ, ur ddin

 d) arusmid (inaccompli): ttefa, nnessa, ttini, tteddu

imyagen ar sn izeggur kra n twal yan seg tzelγiwin (particules) ad : ad, rad (sad, xad), da, la, aqqa (qa)

Tamawlt:


4)  Timitar timyaganin / les désinences verbales:


g tjeṛṛumt n tutlayt tamaziγt ar neçli kṛaḍ n wanawn n tmitar timyaganin neγ d tamatart  n wudem:

 - timitar timyaganin n telγa taranaḍt / les désinences verbales de la forme non impérative

 - timitar timyaganin n telγa tanaḍt / les désinences verbales de la frome impérative

 - timitar timyaganin n telγa n umaγun / les désinences verbales de la forme participiale


 a)  timitar timyaganin n telγa taranaḍt / les désinences verbales de la forme non impérative


  timitar a ar t nettrnu i yemyagen ittusftin g tiwal:

  urmir d usmid d wusmid anabaw d warusmid.

 timitar ad ar zggurent i umyag (izwiren) neγ d ar ḍeffuṛnt i umyag (uḍfiṛn):


-  kra n tmitar timyaganin daresnt timzarayin : " γ " ar tegga " x " neγ " ḥ "

 - " t...d " ar tegga " t...t "  (teddid: teddit)

 - " i " ar tegga " y "  (i...  iwi: yiwi)

 - t...mt ar tegga  t...nt



b) timitar timyaganin n telγa tanaḍt / les désinences verbales de la frome impérative


 timitar timyaganin n telγa tanaḍt ar ten sseḍfuṛ i ufeggag amyagan


 Adday izedi umsiwel ixef nes s tigawt nna smsasa i umeslsiwl ar nternu ameqqim   aγ (anγ) i talγa tanaḍt: ffeγ aγ= sortons (toi et moi)



c) Timitar timyagin n telγa n umaγun/ les désinences verbales de la forme participiale:


 Talγa n umaγun ar ttussemras g imnaḍen ad:

   *) tasumert tamaqqant:

tarbat lli ifulkin ur tmeẓẓiy: la fille qui étant belle n'est pas petite

  *) tasumert tasmessit:

 aselmad nes ay d iddan: leur professeur qui est allé

  *) tawinest taseqsayt (mek izwar umeggay):

 wi iγran ? : qui étant lu?

   ==> talγa n umaγun dars yat tmatart tamyagant:

 i...n ---> iffeγ - iddan - iraḥn

tamatart i...n ar t ntegga g ku tiwal aslid n twila n urmir mi izwur "ra"; ar as ntrnu " y...n " (yudfen)

tawila urmir ar as nzwur γa_a γa (argaz i γan iddun)

aday tili telγa n umaγun g umagut (asget) ar as ntegga " ...nin " :

aselmad iffeγen --- islmaden ffeγnin





Isenfluln inu:

1 ) Tamazgha Flore :

https://imghayn.blogspot.com/

2) lmed tamaziɣt :

https://sites.google.com/view/lmedtamazight

https://tamazight-inw.blogspot.com/

3) ⵍⵎⴻⴷ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ :

https://sites.google.com/view/lmed-tamazight 

4) Apprendre tamazight  :

https://sites.google.com/site/apprendretamazight


Asnubg

ⵜⴰⴳⵓⵔⵉ ⵜⴰⵎⵣⵡⴰⵔⵓⵜ Taguri tamzwarut ⴰⵏⵙⵓⴼ ⵉⵙⵙⵓⵏ ⵎⴰⵕⵕⴰ; ⴰⵣⵓⵍ ⵉ ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ ⵎⴰⵕⵕⴰ ⴰⵏⴷⴰ ⵜⵍⵍⴰⵎ, ⴰⴼⵓⵙ ⴷⴳ ⵓⴼⵓⵙ, ⵓⵔ ⵏⴻⵕⵕⴻⵥ ⵓⵍⴰ ⵏⴽⵏⵓ. ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⴷ ⴰⵡⴰⵍ ⵏ...